Gözün ön kısmında görmemizi sağlayan şeffaf bir göz içi lensi mevcuttur. Normal şartlarda bu lens şeffaftır ve netliğini ayarlayacak şekilde yapısını değiştirebilir. Çeşitli hastalıklar, dış ortam ve yaşla birlikte gözün içerisindeki merceğin şeffaflığı azalabilir. Katarakt gözün normalde şeffaf olan lensinin şeffaflığını yitirmesi ve buzlu cam gibi olmasıdır. Katarakt her yaşta görülebilen bir sağlık sorunudur.
Kataraktın Nedenleri
- Yaşlanma, katarakta 60 yaş üzeri kişilerde daha çok rastlanır.
- Şeker hastalığı
- Steroid (kortizon) kullanımı
- Geçirilmiş göz içi enfeksiyonu
- Göze ait eski travma
- Bazı göz hastalıkları (üveit, glokom,retinitis pigmentoza gibi)
Yenidoğan bebeklerde görülen katarakta ‘’doğumsal katarakt’’ adı verilir. Gebelikte geçirilen bazı enfeksiyonlar ve gebelik sırasında kullanılan bazı ilaçlar doğumsal katarakta sebep olabilmektedir.
Kataraktın Belirtileri Nelerdir?
Katarakt hastalarının tümündeki ortak şikayet görmenin azalması ve bulanık hal almasıdır. Kataraktın ilerlemesiyle hastalar renkleri zor ve soluk algılamaya, parlak ışık varlığında gözleri kamaşmaya ve ışık etrafında hareler görmeye başlarlar. Bazı hastalarda çift görme şikayetine yol açabilir. Bazı hastalarda ise gözlük camlarını sık sık değiştirme ihtiyacı doğmaktadır. Bebeklerde ise göz bebeğinde grilik veya beyazlık olarak belirti verir. Ayrıca tek gözü kataraktlı olan bebeklerde ve çocuklarda kataraktlı gözde içe veya dışa kayma gelişebilir.
Katarakt Hastasının Muayenesi
Kataraktı olan hastanın gözünün önden arkaya normal görebilmesi için tüm tabakalarının muayene edilmesi gerekir. Biyomikroskop muayenesinde gözün korneası, lensin kesifliğinin derecesi ve lensin bağlarının sağlamlığı kontrol edilir. Hastanın göz tansiyonu ölçülür. Optik koherens tomografi (OCT) ile görme noktasının durumu kontrol edilir. Görme noktası iyi bir görme için çok önemlidir. Gerekirse optik koherens tomografi anjiyografi (OCTA) ile görme noktası ve görme sinirinin anjiyosu herhangi bir boya kullanmaya gerek olmadan çekilebilir. Tüm muayenelerin sonucunda hastaya nasıl bir göz içi lensi konulacağına karar verilir.
Fako ile Katarakt Ameliyatı Nedir?
Gözün lensinin şeffaflığını yitirdiği katarakt durumunda göze yapılacak çok küçük bir kesiden göz içindeki kataraktlı lens ses dalgaları gücüyle sıvılaştırılarak göz dışına alınır ve yerine şeffaf bir suni lens yerleştirilir. Bu cerrahiye Fakoemülsifikasyon (Fako) tekniği ile katarakt cerrahisi adı verilir.
Hastaya Uygun Göz İçi Lensinin Belirlenmesi
Ameliyat öncesinde yapılan tüm muayeneler ışığında hastanın gözüne yerleştirilecek merceğin tipine karar vermek gerekir. Burada doğru lens tipi kararı tamamen kişiye özeldir. Hastanın ihtiyaçları ve koyulacak lensin ölçüleri önemlidir. Göz içine konulabilecek mercekler özünde 3 tiptir. Sadece uzağı gösteren lensler tek odaklı mercektir. Uzak ve ortak mesafeyi gösteren mercekler de mevcuttur. Halk arasında “akıllı lens” olarak tabir edilen mercekler ise uzak, orta ve yakın mesafeyi gösterirler. Her hasta için uygun olan lens farklıdır. Hastanın görme noktasında bir hastalığının olması (örneğin sarı nokta hastalığ)ı ya da göz tansiyonu varlığı gibi pek çok görmeyi etkileyen hastalık 3 odaklı lens (“akıllı lens”) konulmasına engeldir.
FAKO Tekniğinin Avantajları
- FAKO tekniği çok küçük bir kesiden yapıldığı için dikiş gerektirmez.
- Güçlü ses dalgaları kullanılarak yapıldığı için ameliyat süresi kısadır.
- Çok küçük bir kesiden yapıldığı için iyileşme çabuk olur.
- Bu cerrahi damla ile yapılabilir. Hastanın genel anestezi almasına gerek yoktur.
